Στην Ελλάδα το Καρναβάλι, οι Απόκριες ή Απόκρεω (περίοδος κατά την οποία οι Έλληνες «απέχουν από κρέας») γιορτάζεται με μασκαράδες, χορούς, γλέντια και σάτιρα, έθιμα τα οποία διαφέρουν σε κάθε περιοχή. Στο χωριό μας δεν είναι λίγοι εκείνοι που τους αρέσουν τα καρναβάλια και συνεχίζουν μια παράδοση ετών. Γι αυτό κι από καιρό περιμένουν την Αποκριά. Ξέρουν πως μ’ αυτή θα διασκεδάσουν, θα χορέψουν και θα ξεφύγουν κάπως απ’ τις σκοτούρες και την καθημερινότητα.
Στα Σήμαντρα τα κύρια στοιχεία της Αποκριάς είναι, όπως παντού, το κέφι, οι αστεϊσμοί και οι μεταμφιέσεις που δίνουν ευκαιρία για ξεφάντωμα, οινοποσία και πειράγματα. Κατά την αποκριάτικη περίοδο στα Σήμαντρα ιδιαίτερη θέση έχει η Πέμπτη της Κρεατινής εβδομάδας, η λεγόμενη «Τσικνοπέμπτη», ενώ ο παραδοσιακός εορτασμός της Αποκριάς κορυφώνεται την Καθαρά Δευτέρα.
Η πρώτη γραπτή αναφορά που βρίσκουμε για το Καρναβάλι Σημάντρων είναι το 1951 σε έκθεση του μαθητή της ΣΤ’ τάξης Απόστολου Σ. Ματεντζίδη με θέμα: «Οι αποκριές». Διαβάζουμε στην έκθεση ότι όλοι ντύνονταν καρναβάλια και ο μπάρμπα-Καμπλές έγινε καμήλα! «Μα σωστή καμήλα. Σαν να της έδωσε ο Πλάστης ζωή» περιγράφει ο μαθητής! Επίσης η καμήλα γυρνούσε από καφενείο σε καφενείο και την κερνούσαν! Από την αναφορά αυτή μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο εορτασμός της Αποκριάς γινόταν από όλους τους κατοίκους του χωριού και ξεχωριστή θέση είχε το δρώμενο με την καμήλα. Παρακάτω οι φωτογραφίες της έκθεσης και ο Ευάγγελος Καμπλές καμηλιέρης:
Τα επόμενα χρόνια από το φωτογραφικό αρχείο που διαθέτουμε μπορούμε να πούμε ότι γίνονταν εκδηλώσεις σε κλειστούς χώρους (καφενεία) και συμμετείχαν οι κάτοικοι του χωριού με διάφορες αυτοσχέδιες ενδυμασίες. Λίγο η μεταμφίεση, λίγο τα καφενεία με τους οργανοπαίχτες, πιο πολύ οι παρέες με τα ουζάκια και τα πειράγματα, όλα διαμόρφωναν, όπως και να το κάνουμε, μια άλλη ατμόσφαιρα. Χαρούμενων ανθρώπων που ήξεραν να χαίρονται και να γλεντάν τη ζωή τους.
Από το αρχειακό υλικό του κ. Χατζηευθυμίου Ηλία έχουμε φωτογραφίες με πεζοπόρες ομάδες από το 1961. Το κυρίαρχο θέμα για αρκετά χρόνια ήταν ο γάμος! (έχει την αξία του!). Για την ιστορία παρακάτω αναφέρουμε κάποια ονόματα που πρωταγωνιστούσαν:. Αδάμος Αδάμ, Νικόλαος Αδάμ, Μπουτάφης Βασίλειος, Χατζηευθυμίου Μιχαήλ, Μαλακούδης Ιωάννης, Χρυσάκης Μιχαήλ και πολλοί άλλοι.
Από το 1965 έχουμε τον Χαράλαμπο Φιριππή που έφτιαχνε και παρουσίαζε την καμήλα κάθε Καθαρά Δευτέρα για πολλά χρόνια.
Το 1975 έχουμε βάφτιση (για μας είναι γάμος) και πολλοί θεωρούν αυτή την χρονιά ως αφετηρία του καρναβαλιού των Σημάντρων ….
Η πρώτη εμφάνιση τροχήλατου άρματος γίνεται το 1976-77 με το «Πειρατικό» και με συντελεστές: τον Γιώργιο Μαραγκό, τον Κοσμά Ρουμελιώτη, τον Ηλία Χατζηευθυμίου, τον Φώτη Λαδά, τον Κώστα Ποντικέρη, τον Κεχαγιά Γιώργο και άλλους πολλούς.
Γιατί το Καρναβάλι Σημάντρων γίνεται Καθαρά Δευτέρα; Δύο ερμηνείες μπορούμε να δώσουμε. Η πρώτη ότι η παρέλαση των αρμάτων θεωρήθηκε συνέχεια του εθίμου της καμήλας που γινόταν κάθε Καθαρή Δευτέρα και η δεύτερη είναι ότι στην περιοχή την ημέρα αυτή δεν υπήρχε άλλη εκδήλωση καρναβαλιού και έτσι θα προσέλκυε περισσότερο κόσμο από τις άλλες περιοχές.
Το 1983 ο τότε πρόεδρος Αναστάσιος Τολέρης ενισχύει το καρναβάλι και τις εκδηλώσεις αναλαμβάνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος. Η συνεργασία και οι προσπάθειες των καρναβαλιστών έχουν ως αποτέλεσμα να δοθεί νέα ώθηση με όμορφα άρματα. Ακολούθησαν οι επόμενες χρονιές που με τη στήριξη των φορέων και κυρίως με το μεράκι των καρναβαλιστών, με προσωπική εργασία και ατελείωτες ώρες δουλειάς προσπαθούσαν για το καλύτερο.
Σιγά σιγά το Καρναβάλι Σημάντρων άρχισε να καθιερώνεται ως ένα από τα καλύτερα της Χαλκιδικής και της Μακεδονίας και το βρίσκουμε σε τουριστικούς οδηγούς ως προορισμό για το τριήμερο της Καθαρής Δευτέρας.
Αξίζει να αναφέρουμε τις επισκέψεις ομάδων σε σπίτια ως και την δεκαετία του 1980. Ομάδες φορούσαν ό,τι περίεργο ρούχο είχαν στα σεντούκια τους, έπαιρναν στα χέρια τους κι από μια μαγκούρα και ξεχυνόταν στις γειτονιές και τα σπίτια. Σ’ όποια οικογένεια και να πήγαιναν μαζί με το ποτό θα είχε και γλυκό. Κάποιοι μάλιστα, μερακλήδες προς το τέλος της βραδιάς από τις πολλές γεύσεις των κρασιών και άλλων ποτών μεθούσαν και παραπατούσαν απ’ τη ζάλη τους.
Τον Φεβρουάριο του 2008 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Καρναβαλιστών και από τότε καταβάλλει κάθε προσπάθεια για την επιτυχή διοργάνωση του καρναβαλιού. Αξίζει για την ιστορία να αναφέρουμε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο και την οργάνωση που ήταν τέτοια όπου υπήρχαν τμήματα με αρμοδιότητες! (Πηγή: site Καρναβαλιστών)
Περισσότερο υλικό από το Σύλλογο Καρναβαλιστών μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα:https://sksimantron.webnode.page/
Παρακάτω θα αναρτήσουμε μερικές φωτογραφίες προηγούμενων ετών.
Ευχαριστούμε για το υλικό και τις πληροφορίες που μας παραχωρήσατε ώστε το άρθρο να είναι όσο γίνεται τεκμηριωμένο!!!
Έρευνα και συγγραφή άρθρου: Βασίλης Μισαηλίδης