Σας παρουσιάζουμε ένα σπάνιο Μουσειακό αντικείμενο του 1928! Ένα ομόλογο των 1000 δρχ. της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, προς αποζημίωση των εξανταλλαγής προσφύγων!
Είναι ένα μεγάλο στενόμακρο έγγραφο σε καφέ χρώμα. Στη μπροστινή όψη, ολόγυρα, φέρει τυπωμένη μπορντούρα με κυκλικές όψεις αρχαίων νομισμάτων.
Στο κέντρο φέρει κείμενο με καφέ γράμματα και τους τίτλους “ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ”, ” ΔΑΝΕΙΟΝ 6% ΔΡ. 1.650.000.000 ΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΠΡΟΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΝ ΤΩΝ ΕΞ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ”, “ΤΙΤΛΟΣ ΜΙΑΣ ΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΔΡΑΧ. 1.000 ΕΙΣ ΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ”.
Στο κάτω μέρος έχει σειρές με είκοσι πέντε κουπόνια (τοκομερίδια) των 30 δραχμών τα οποία εισπράττει ο φέρων κάθε 1η Ιανουάριου και 1η Ιουλίου κάθε έτους . Το αναγραφόμενο ποσό είναι απαλλαγμένο από φόρους και τελών. Στην πίσω όψη φέρει κείμενο με μαύρα γράμματα.
Η Σύμβαση ανταλλαγής των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας προέβλεπε την αποζημίωση των ανταλλάξιμων προσφύγων για τις περιουσίες που εγκατέλειψαν στις πατρίδες τους, από το κράτος υποδοχής. Η προσωρινή εκτίμηση των περιουσιών έγινε με βάση τις δηλώσεις που υποβλήθηκαν στα κατά τόπους Γραφεία Ανταλλαγής. Οι αιτήσεις των δικαιούχων θα εξετάζονταν από ειδικές επιτροπές προσφύγων, συμπατριωτών των ενδιαφερομένων. Καθορίστηκαν επίσης τα περιουσιακά στοιχεία για τα οποία καταβαλλόταν αποζημίωση. Η προκαταβολή θα δινόταν σ’ εκείνους που δεν είχαν μέχρι τότε αποκατασταθεί.
Το έργο της εκτίμησης των περιουσιών προχωρούσε αργά και η δυσφορία του προσφυγικού κόσμου, που βρισκόταν σε απόγνωση, μεγάλωνε. Έτσι, υιοθετήθηκε η λύση να δοθεί μια προκαταβολή μέχρι την τελική αποπληρωμή της αξίας της περιουσίας πού εγκαταλείφθηκε στην Τουρκία, αφού πρώτα το ελληνικό Δημόσιο προέβαινε σε προσωρινή εκτίμησή της. Η Εθνική Τράπεζα ανέλαβε να πληρώσει στους ανταλλάξιμους την προκαταβολή αυτή. Το ποσό ήταν τεράστιο για τα οικονομικά δεδομένα της χώρας και έτσι παραχώρησε τοκομερίδια τα οποία εξοφλούνταν δυο φορές κάθε χρόνο στην αντίστοιχη ημερομηνία που έγραφε το κουπόνι.
Ευχαριστούμε τον κ. Καρατζίδη Ν. Ηλία για το παραπάνω έγγραφο που μας παρείχε!
Κείμενο: Βασίλης Μ. Μισαηλίδης
